Historia Lubli

Lubla położona jest w południowej części Pogórza Strzyżowskiego zajmującego teren pomiędzy Wisłoką a Wisłokiem oraz Dołami Jasielsko-Sanockimi i Kotliną Sandomierską, 12 km na północny wschód od Jasła, przy szosie do Frysztaka. Ten teren jest znany ze swoich pięknych widoków i dziewiczej przyrody. Wieś jest również skarbcem historycznych miejsc, które warto zobaczyć i które pozostawiają niezapomniane wrażenia na turystach.

Ślady pierwszych osad na terenie Lubli pochodzą z czasów neolitu. Znaleziska z epoki żelaza i wczesnego średniowiecza, jak również i późniejsze pisemne źródła, dowodzą rozwoju tych stałych osad na omawianym terenie.
Obecnie wieś należy do powiatu strzyżowskiego w województwie podkarpackim i dekanatu frysztackiego w diecezji rzeszowskiej.

Pierwsza historyczna wzmianka o wsi Lubla pochodzi z 1185 roku. Wówczas komes Mikołaj z Bogorii ofiarował istniejącą już osadę w Lubli Zakonowi Cystersów w Koprzywnicy i pozostawała jego własnością do 1796 roku, kiedy została zarejestrowana w imperialnej posiadłości rodziny Habsburgów. W 1808 roku wieś została sprzedana przez rząd austriacki Janowi Chrzcicielowi Rogoyskiemu, herbu Brochwicz. Właścicielem Lubli był także Jędrzej Rogoyski, autor Pamiętników moich, obrazujących życie galicyjskiej szlachty. W 1862 roku wieś kupił Ludwin Dzianott. Dwór w Lubli pozostał w posiadaniu rodziny Dzianottów aż do 1946 roku.

Parafialna szkoła w Lubli została założona około 1595 roku. Pisemne źródła podkreślają fakt, że znajdowała się ona w domu byłego organisty. Nowa szkoła została zbudowana na terenie byłego cmentarza w XIX wieku a następnie przekształcona w Dom Nauczyciela. Obecny budynek szkoły im. św. Jana Kantego znajduje się na miejscu, gdzie kiedyś stał dwór rodziny Dzianottów, zniszczony doszczętnie w 1944 roku. W Lubli funkcjonuje także Filia Gminnej Biblioteki Publicznej z Frysztaka, powstała w 1957 roku, która dysponuje obecnie niemal 8 tysiącami pozycji książkowych. Już na początku XX wieku wieś mogła się pochwalić swoją czytelnią, stowarzyszeniem rolników, strażą pożarną, a także zakładami rzemieślniczymi. W 1914 r. część wioski sąsiadująca z Sieklówką została spalona doszczętnie przez wycofujące się wojska austriackie. Podczas okupacji niemieckiej posiadłość rodziny Dzianotów była ważnym ogniwem w łańcuchu ruchu oporu ze sztabem Armii Krajowej we Frysztaku. Kapelanem Inspektoratu AK na Podkarpaciu był proboszcz z Lubli ks. Walenty Jasionowski.

Pierwsza historyczna wzmianka o parafii w Lubli pochodzi natomiast z 1277 r. Parafia ta zapewne istniała wcześniej, lecz z braku dokumentów trudno jest ustalić czas jej powstania. W Lubli można podziwiać kościół pw. św. Mikołaja biskupa, który jest jednym z najpiękniejszych późnogotyckich drewnianych kościołów na Podkarpaciu, zbudowany w połowie XV wieku przez Mikołaja Grota, opata Zakonu Cysterskiego w Koprzywnicy. W 1793 roku do głównej sylwetki kościoła dobudowano wieżę. Została ona zniszczona podczas wojny w sierpniu 1944 roku. Wieżę wraz z ogrodzeniem zrekonstruowano w 1995 r. staraniem ks. Franciszka Podolskiego. Kościół kilka razy był remontowany – m.in. w 1778, 1838, 1862, 1922 roku, jak również po II wojnie światowej. Także obecnie od 2003 roku, dzięki trosce i zaangażowaniu ks. proboszcza Juliana Bartnika, trwają prace remontowo-konserwacyjne przywracające świątyni pierwotny wygląd.

Świątynia posiada ołtarz główny późnobarokowy i boczne ołtarze pochodzące z początku XVIII wieku. Szczególnie ciekawe są cenne obrazy: gotycki Misericordia Domini na ołtarzu po lewej stronie z połowy XV wieku, dwa późnogotyckie w głównym ołtarzu przedstawiające Matkę Boską z Dzieciątkiem jako Królową Aniołów i patrona kościoła, św. Mikołaja, a także obrazy św. Anny z Maryją i Dzieciątkiem oraz św. Joachima w ołtarzu z prawej strony. W lewym ołtarzu znajduje się późnobarokowe antepedium przedstawiające Jezusa koronowanego cierniami i śmierć św. Stanisława biskupa. Na belce tęczowej umieszczony jest barokowy krzyż z drugiej połowy XVII wieku oraz świeczniki w kształcie aniołów w stylu rokoko. Ważnym i pięknym elementem kościoła jest ambona w stylu rokoko z 1778 roku, bogata w ozdobne rzeźby oraz konfesjonał z drugiej połowy XVIII wieku. Na południowej ścianie wieży dzwonnicy znajduje się głowa Jezusa, która upamiętnia cudowne wydarzenie – podczas ostrzeliwania Lubli w styczniu 1945 roku wybuch zniszczył krzyż, ale głowa Ukrzyżowanego nienaruszona wbiła się w drewnianą ścianę. Najcenniejszą rzeźbą, którą można zobaczyć w kościele, jest osiemnastowieczna figura Matki Bożej Niepokalanie Poczętej pokazująca wpływ sztuki włoskiego baroku.
W dzwonnicy obok kościoła, znajduje się gotycki dzwon z końca XV wieku.

Na terenie Lubli na szczególną uwagę zasługują cztery obiekty z tzw. małej architektury sakralnej. Jednym z nich jest XIX w. kapliczka w przysiółku Bukowy Las. Kolejną jest kapliczka ludowa o cechach neogotyckich z 2 poł. XIX w. usytuowana po prawej stronie skrzyżowania drogi Jasło-Frysztak z dojazdem do kościoła. Na uwagę zasługuje również kapliczka w przysiółku Sośnina, na granicy z Nieplą oraz drewniana kapliczka przy drodze Jasło-Frysztak w południowej części wsi. Lubla ze względu na zabytek, jakim jest drewniany kościół, bogatą historię oraz piękne położenie jest miejscowością, którą warto zwiedzić i na dłużej się w niej zatrzymać. Będzie to okazją do zapoznania się z dziejami i funkcjonowaniem wsi i parafii, które należą do najstarszych na Podkarpaciu, a przez to są godne szczególnej uwagi oraz odwiedzenia.

Share Button